2023 yılı, dünya
genelindeki ekonomik sıkıntılar ve politik belirsizliklerin gölgesinde başladı.
Ancak, umut dolu beklentilerle doluydu. Ne var ki, yılın ikinci ayında yaşanan
yıkıcı depremle birlikte ülke genelinde derin bir yas dönemi yaşandı. Bu zor
zamanlarda, Türkiye'nin dört bir yanından insanlar birbirlerine sıkı sıkı
sarıldı, kenetlendi. Sermaye artırımı gerçekleştiren şirketler için geçici bir
vergi kesintisi getirilmesine rağmen, 2022'de yatırım almış girişimlerin geriye
dönük vergi borcu oluşması, ekosistem paydaşlarından tepki çekti.
Depremin ardından
yapılan yüksek katılımlı genel seçimler, ülkedeki siyasi manzaranın
şekillenmesine neden oldu. Ekonomi yönetiminde kapsamlı bir değişiklik yaşandı.
Yılın ilerleyen aylarında, depremin ve seçimlerin etkileri her alanda
hissedilmeye devam etti.
Sonbahar
geldiğinde, Türkiye, hüzün ve belirsizlik dolu ayları geride bırakmaya
çalışırken, cumhuriyetin 100. yıl dönümünü coşkuyla kutladı. Ancak, dünya
genelindeki siyasi ve ekonomik belirsizlikler nedeniyle büyük işten çıkarmalar
gerçekleşti ve bu durum teknoloji sektöründe de hissedildi.
Türkiye, küresel
dalgalanmalara karşı kendi rotasını çizerken, yerli girişimcilerin ve
yatırımcıların gösterdiği direnç, ekosistemin sağlam zeminlerde yükselmesinin
açık bir işareti oldu. Yılın sonlarına yaklaşırken, girişimcilik ekosistemi,
tüm engellere meydan okuyarak dinamik bir yılı daha geride bıraktı. 2023 yılı,
girişim yatırımlarının milyar dolarlık sınırını aşamasa da birçok açıdan önceki
yılların izini sürdü ve benzer başarılarla sonuçlandı.
2023’te tekno girişimler 913,1 milyon dolar yatırım aldı. Yatırımların medyan değeri ise 300 bin dolar oldu.
Sektör bazlı
incelediğimiz de Ulaşım ve Lojistik 516,2 milyon, Yapay Zekâ ve Makine Öğrenimi
126,8 milyon, Pazarlama ve Satış 118,7 milyon dolar yatırım alarak en çok
yatırım alan sektörlerin başında geldi.
Bununla birlikte
41 Yapay Zekâ ve Makine Öğrenimi, 39 Oyun, 34 Sürdürülebilirlik ve Çevre
sektöründe start-up’lar yatırım aldı.
Türkiye, zorluklarla dolu bir yılı geride bıraktı ve girişim
yatırımlarının hacmi önemli ölçüde azaldı. 2023 yılında, 353 yatırım işlemi
gerçekleşti ve toplamda 913 milyon dolarlık yatırım yapıldı. Bu miktar, önceki
iki yılda milyar dolarlık sınırı aşan yatırım hacmine göre belirgin bir düşüş
gösteriyor. Insider ve Getir gibi şirketler yeniden yatırım alırken, diğer tüm
yatırımlar 20 milyon doların altında kaldı.
Yatırım hacmindeki düşüş göze çarpırken, işlem sayısındaki
azalma daha sınırlı oldu. 2022’de 387 olan işlem sayısı, 2023’te 353’e
geriledi. Gerçekleşen yatırımların önceki iki yıla kıyasla %10’dan fazla
azalmasıyla birlikte, pandemi öncesi döneme göre yatırım seviyeleri oldukça
yüksek seyretti. Bu verilere göre, 2023 yılında toplam yatırım değerinde bir
daralma yaşanmış olsa da, işlem sayısının gösterdiği göreceli direnç sayesinde
pazar dinamizmini korumayı başardı.
Mega yatırımlar ($100M+) hariç bakıldığında toplam miktar
yarı yarıya düştü
Türkiye'deki girişim ekosistemi, büyük ölçekli yatırım alan
girişimlerin az olması nedeniyle toplam yatırım rakamlarının çarpık olmasına
yol açıyor. Büyük yatırımlar dışarıda bırakıldığında, Türkiye'nin gerçek
yatırım çekme düzeyi daha net görülebilir. 2023 yılında yatırım miktarları
neredeyse yarıya düştü. Detaylara indiğimizde, 1-10 milyon dolar aralığındaki
yatırımların sayısında istikrar olduğunu görüyoruz. Bu segmentteki girişimler
hala yatırımcı ilgisini çekebiliyor. Türkiye girişim ekosistemi genelinde
yavaşlama yaşansa da, belirli yatırım aralıklarında canlılığını koruyabiliyor.
2022 yılı, pandemi sonrası sıkılaşan para politikaları ve
artan siyasi-askeri gerilimlerle dolu bir dönem olarak öne çıktı. Bu durum,
2023'e yönelik genel bir karamsarlık atmosferi yarattı. Özellikle ilk yarıda
düzelme eğilimindeki ekonomik politikaların etkileri, yılın ikinci yarısında
yavaşça ortaya çıkmaya başladı. Globaldeki yüksek enflasyon ve belirsizlikler,
girişim yatırımlarını etkiledi, özellikle 10-100 milyon dolarlık segmentte
belirgin bir azalmaya neden oldu.
Türkiye ekonomisi de bu trendden etkilendi; 2023 yılında
sadece dört yatırım 10 milyon doların üzerinde gerçekleşti, bunlardan ikisi
Insider ve Getir gibi unicornlar tarafından yapıldı. Diğer büyük yatırımlar ise
Avrupa ve ABD pazarlarına odaklanan yerli girişimler tarafından
gerçekleştirildi.
2023, Türkiye için zorlu koşullarla başladı, ancak girişim yatırımları açısından dinamizmin devam ettiğini gösterdi. Toplam yatırım miktarı azalsa da, belirli yatırım tipleri ve aralıklarında artışlar gözlendi. Analizlere göre, 2023'ün 2021 ile benzer özelliklere sahip olduğu görülüyor. Özellikle yerli yatırımcıların ilgisiyle, 2023 başarılı bir yıl olarak kayıtlara geçti, ekosistem için en parlak yıl olmasa da, yatırımcıların ve girişimcilerin uyum yeteneği ve azmini sergileyen bir yıl oldu.
Kaynak: startupcentrum.com/ Türkiye Startup Ekosistemi Yıl Sonu Yatırım Raporu 2023
