KÜRESEL ŞİRKET
BİRLEŞME ve SATIN ALMA (M&A) İŞLEMLERİ KOVİD19’DAN NASIL ETKİLENDİ –
YATIRIMCILARI BEKLEYEN YENİ FIRSATLAR NELER
Son yedi güne
baktığımızda, taraflar arasında anlaşmaya varıldığına dair kamuoyu duyurusu
yapılandan daha fazla sayıda, görüşmesi sonlandırılmış M&A işlemi
görünmekte. Bilgisayar ve yazıcı üreticisi HP’yi satın almak için Xerox
Holdings tarafından yapılan 35 milyar dolarlık teklif de şuan için rafa kaldırıldı.
Xerox’un teklifini geri çekmesine neden olan piyasa koşulları aslında M&A
işlemlerinin hem bugünü hem de yarını için herkese bir nebze ışık tutuyor. Şu
bir gerçek ki geleceğe dair belirsizlikler ve yaşanan ani nakit krizi,
şirketlerin iddialı genişleme ve büyüme planlarını dizginlemeye başladı.
2020 yılına girerken
şirketlerin birçoğu şüphesiz böyle bir yıl beklemiyorlardı. Son on yıllık
dönemde tarihin en büyük şirket birleşme ve satın alma işlemleri gerçekleşmişti.
JP Morgan’ın 2020
Yılı Küresel M&A Görünümü Raporunda geçen yıl açıklanan
M&A işlemlerinin toplam hacmi 4,094 milyar dolar olarak belirtildi. Fakat Kovid19
pandemisi sonucu borsalarda ve şirket hisselerinde yaşanan ağır kayıplar ve şirketlerin
kredi/borç bulma imkânlarının giderek daralması, Mart ayında M&A
işlemlerini durma noktasına getirdi.
Öyle görünüyor ki bu
yıl M&A işlem hacmi yaklaşık %35’lik bir düşüş göstererek 2013 yılında
gerçekleşen 2,8 milyar dolarlık işlem hacminden bu yana en düşük seviyeye
gerileyecek. Fakat yatırımcılar daha şimdiden pandeminin diğer tarafında
bekleyen, özellikle de krizle birlikte daha parlak hale gelen bazı yeni
sektörlerde M&A fırsatlarına odaklanmaya çalışıyorlar.
Bloomberg tarafından
bankacılar ve aracı kurumlar nezdinde yapılan bir araştırma ile hangi
sektörlerin yeni fırsat olarak değerlendirileceği, şuan hangi stratejik
anlaşmaların hala anlamlı olduğu ve özel sermaye şirketlerinin finansal kaynaklarını
bu fırsatları/hedefleri yakalamak için kullanıp kullanmayacakları hususlarında
uzman ve tecrübeli isimlerden görüş ve değerlendirmeleri alındı.
S&P 500 (yıl
başından bu yana % 18 düştü) başta olmak üzere tüm dünya borsalarında yaşanan
kayıplar ve ABD istihdam verilerinin 2008-09 global finans krizi
dönemindekilerden bile kötü gelmesi, pandeminin küresel etkisinin beklenilenden
de uzun sürebileceğine işaret etmektedir.
ABD havacılık endüstrisinin önemli tedarikçilerinden olan Woodward Inc.
ve Hexcel Corp. bir süredir devam ettirdikleri birleşme planlarını rafa
kaldıklarını açıklamaları ve bu durum M&A planlarının ve görüşmelerinin
artık günlük kararlarla bile değişebileceğini göstermektedir.
Goldman Sachs Group
Inc. sermaye piyasaları yöneticisi David Ludwig, “ayı piyasalarının” hızla geri
çekilme eğiliminde olduğunu, yatırımcıların bu olumsuz durumun fazla uzun
sürmeyeceğine kanaat getirdikten sonra, tüm sektörlerde önemli bir canlanma
beklediklerini ve bu beklentilerinin de makul bir süre içerisinde
gerçekleşmesini umduklarını dile getirdi.
Kovid19’un tedavisine
yönelik olarak şirketler arasında yaşanan ilaç ve aşı yarışı, bu süreçte sağlık
sektörünü ön plana çıkardı. Dev ilaç şirketleri, virüs için deneysel yöntemler
geliştirmek amacıyla küçük biyo-teknoloji firmaları ile işbirliği yaparken, ABD
Sağlık Bakanlığı ile bir aşı üzerinde çalışmak için anlaşma yapan Johnson&Johnson’un
hisseleri biranda yükselişe geçti. Finansal danışmanlık firmaları, salgın
nedeniyle şu an zor günler geçiren sağlık sektörüne ilaç ve malzeme tedariki
sağlamaya odaklanan birçok şirketin, yakın zamanda güçlerini birleştirerek daha
fazla rekabet avantajı elde etmek adına bazı hamleler yapabileceklerini ve
böylece bu sürecin potansiyel bir M&A dalgasına yol açabileceğini ifade
ediyorlar.
Dünyanın en büyük
servet yöneticisi firmalarından birisi olan İsviçre merkezli UBS Grouop AG
Avrupa, Orta Doğu ve Afrika Bölgeleri (EMEA) M&A Yöneticisi Nestor
Paz-Galindo, sağlık sektörünün bu kriz sonucunda ortaya çıkacak fırsatlardan
yararlanabilecek sektörlerden birisi olduğunu ve krizden en az etkilenecek olan
sektörlerden birisi olacağını belirtiyor.
2020 yılının en büyük M&A
anlaşmalarından birisi olan Thermo Fisher Scientific Inc.'in 10 milyar dolara
Qiagen NV'yi satın alması, Kovid19’un, bir pandemi olarak kabul edilmesinden
sadece günler önce açıklanmıştı. M&A işleminin hedef firması olan Qiagen NV,
virüslerin tespitine yönelik test araçları geliştiren ve kişilerin kendi
kendilerine uygulayabildikleri çeşitli sağlık test kitleri üreten bir firma idi.
Geçtiğimiz iki aylık süreçte toplam üretimini % 80'e varan oranlarda artıran firma,
artan talep karşısında ürettiği kitleri müşterileri arasında belirli sayılarda paylaştırarak
satış yapmak zorunda kaldı.
İlaç sanayi, halka
arzlar açısından neredeyse can çekişen bir piyasa için parlak bir umut ışığı
oldu. Klinik aşama kanser tedavisi geliştiricisi olan Zentalis Pharmaceuticals
Inc. hisseleri Cuma günü New York borsasında % 29 değer kazandı. Bank of
America Corp. Global M&A Yöneticisi Patrick Ramsey yaşanacak ekonomik
toparlanmadan yararlanacak sektörlerin ilk sırasında teknoloji ve sağlık alanında
faaliyet gösteren şirketler olacağının altını çizdi.
Dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden birisi olan Microsoft Corp. Mart
ayının ikinci yarısında açıkladığı anlaşma ile bu yılın en önemli M&A
işlemlerinden birisini gerçekleştirdi. 5G yazılım üreticisi Affirmed Networks
Inc.'i 1,35 milyar dolara satın alan Microsoft, böylece yüksek teknoloji
alanında faaliyet gösteren firmalara yönelik devam eden yatırım iştahını da
göstermiş oldu.
Borsalarda yaşanan sert
düşüşler bazı yatırımcılar için kaçırılmayacak fırsatlar sunmaya devam ediyor.
Değeri düşen hisse senetlerini satın alan yatırımcılar, kriz sonrasında
yaşanacak toparlanma ve bunun hisse senetlerine yansıması ile birlikte oldukça
cazip avantajlar elde edecekler.
2020 yılı içerisinde şu
ana kadar yapılan en büyük anlaşma olan ve sigorta sektörünün iki dev firmasını
birleştiren M&A işlemi sanki kriz için özel tasarlanmış gibi görünüyor. Aon
Plc.’nin Willis Towers Watson Plc.’yi 30 milyar dolara satın alması ile bu
ortaklık dünyanın en büyük sigorta aracı şirketine ve sigorta fiyatlarını
belirlemede de küresel bir güce dönüştü. Bu ortaklık aynı zamanda yeni şirketin
yaşanmakta olan küresel oynaklıkla daha iyi başa çıkabilmesi adına önemli bir
fırsat sundu.
Bank of America Corp.
Global M&A Yöneticisi Patrick Ramsey “Piyasalar toparlandığında çok fazla ortaklık
anlaşması görmeyi bekliyoruz. Ortak Girişim (Joint Venture) kurulması alanında
da birçok yeni diyalog oluşacağına inanıyoruz” dedi.
Kriz sonra ekonomik
istikrar tekrar sağlandığında, ilk anlaşma dalgasının, tedarik zinciri
sorunlarını düzeltmek veya faaliyetlerini yeniden şekillendirmek isteyen
şirketlerden gelebileceği öngörülüyor. Citigroup Inc.'in EMEA M&A
Yöneticisi, aynı zamanda bankacılık, sermaye piyasaları ve danışmanlık başkan
yardımcısı olan Alison Harding-Jones’e göre stratejik M&A işlemleri ilk
önce gerçekleşecek ve tedarik zincirlerini güvence altına almak ve desteklemek
için sektör içi konsolidasyon ve dikey entegrasyon işlemleri ön plana çıkacak. Örneğin
bir otomobil üreticisi veya imalat sanayi şirketi, tedarik zincirini
çeşitlendirmek veya yabancı bileşenlere olan bağımlılığı azaltmak için bir
tedarikçi satın alabilir.
Özel sermaye şirketleri
(Private Equity), şu
an portföylerindeki şirketleri yönetebilmek için epey zorlansalar da piyasalar
istikrar kazandığında kullanabilecekleri 2 trilyon dolar büyüklüğünde bir
kaynağı (war chest) ellerinde tutuyorlar. Krizden en sert etkilenen ve şuan
oldukça kelepir hale gelen bazı sektörler -enerji, turizm, yiyecek ve içecek
sektörü (kafe, restoran, bar vs)- ileride en büyük kazanç sağlanan yatırımlara
dönüşebilir.
2008-09 finansal krizi
M&A işlemlerini oldukça kötü etkiledi.
2007
yılının 2. çeyreğinde o güne kadar tüm zamanların en yüksek çeyrek bazlı seviyesi
olan 246 milyar dolar görülmüşken, Lehman Brothers Holdings Inc.’nin de iflas
ettiği 2008'in 3. çeyreğinde toplam işlem hacmi 24,5 milyar dolar seviyelerine
kadar geriledi. M&A işlem hacmi o dönemlerde bir çeyrekte 100 milyar dolar
seviyesine bir daha ulaşamadı ve tekrar toparlanması iki yıl sürdü.
Birçok potansiyel
alıcı, büyük hamleler yapmadan önce krizin sona ermesini beklemeyi tercih
edebilir. Bu şirketler bugünlerde önemi giderek artan nakit paranın avantajını
değerlendirmeyi ve kendi mevcut işlerine odaklanmayı tercih edebilirler. Apollo
Global Management Inc. daha önce peşine düştüğü dijital medya ve pazarlama
hizmetleri şirketi Tegna Inc.’yi almaktan vazgeçti. Benzer şekilde; Asbury
Automotive Group Inc. daha önce anlaşmaya vardığı 1 milyar dolarlık Park Place
Dealerships satın alma işleminden çekildiğini açıkladı.
BNP Paribas SA’nın EMEA
M&A Yönetici Bruno Villard, krizin küresel ekonomi üzerindeki sert etkisi
göz önüne alındığında yaşanan krizin M&A işlemlerinde geçici bir sapma şeklinde
değil, kalıcı bir etkisi olabileceğinin de göz ardı edilmemesini tavsiye ediyor.
Bu yazı 07.04.2020
tarihinde Bloomberg web sitesinde M. Balezou, C. Tse ve N. Ahmed
imzasıyla yayımlanan yazının çeşitli eklemeler yapılarak özet çevirisidir.
Yazının orjinaline erişim için;
