PAROJE • IBRAHIM FOUNDATION ve AFRİKA HEDEFLERİ
Günümüzde Afrika Kıtası’nın değeri gün geçtikçe artış göstermektedir. Gerek yer altı kaynakları gerek nüfus potansiyeli gerekse de enerji rezervleriyle Afrika hala el değmemiş bir vaziyettedir. Bu anlamda varsayımlara bakacak olursak Afrika bölgesi ilerleyen günlerde yatırımcıların göz bebeği haline gelecektir. Dünyada küresel ısınmayla beraber yaklaşan bir kıtlık durumu söz konusu. Ayrıca yapılan araştırmalar zamanla tükenen enerji kaynaklarının önemine işaret ediyor. Bu sebeple halihazırda dünya genelinde bir enerji arayışı gündemde. Olası ihtimaller göz önüne alındığında birçok araştırmacı sahip olduğu rezervlerle Afrika Kıtası’nı bu çıkmaza bir çözüm olarak sunmakta. Peki bu öngörüler karşısında ne yapmalı ya da ne gibi adımlar atılmalı. Öncelikle kıtayı tanımak ve gelişmeleri takip etmek büyük önem arz etmekte. Bu anlamda okuyuculara rehber olabilmesi açısından bu yazımızda Afrika’nın merceği olan MO Ibrahim Foundation’ı değerlendireceğiz.
Ibrahim Foundation
Öncelikle şunu bilmek gerekir ki Afrika Kıtası dışarıdan bakıldığında her ne kadar kapalı kutu olarak gözükse de yakın zamanda birçok girişimin ortak noktası haline gelmiştir. Bu anlamda Afrika’yı yakın çerçeveden ele almak ve bu süreçte yaşanan yenilikleri izlemek birçok açıdan avantaj sağlamaktadır. Günümüzde bu bölgeyi en etkili ve kapsamlı şekilde inceleyen kuruluşlardan biri şüphesiz MO Ibrahim Foundation’dır. 2006 senesinden bu yana Afrika’da liderlik ve yönetişim başlıklarının kritik önemine odaklanarak hareket eden Ibrahim Foundation, iş adamı Muhammed İbrahim tarafından kurulan kâr gütmeyen bir vakıf kuruluşudur. Daha çok sosyoekonomik açıdan kıta ülkesi vatandaşlarının hayatlarına katkı sağlamayı amaçlayan bu kuruluş, sahip olduğu etkili analiz yöntemleriyle araştırmacı ve geliştirici bir tutum sergilemektedir. Ibrahim Foundation günümüzde güvenilir ve objektif taramaların sonucunda en sağlıklı verileri kullanıcıların hizmetine sunmaktadır. Ayrıca kuruluşun göz önünde bulundurduğu anahtar unsurlar diğer araştırmacı kuruluşlarla da arasına net bir biçimde duvar örmektedir. Bunlardan ilki katılım, haklar ve teşvik başlığıdır. Daha önce de vurguladığımız üzere Ibrahim Foundation için vatandaş önceliklidir. Bu anlamda bireylerin çalışmalara dahil edilmesi, hukuki güvenliklerinin sağlanması vb. durumlar dikkate alınmaktadır. Fark yaratan ikinci unsur ise ekonomik fırsat kuruluşlarıdır. Bu unsurun genel dağılımına baktığımızda eldeki kaynakların nasıl bir yol izlenerek değerli bir imkan haline getirildiğini görebiliriz. Ayrıca kamu yönetimi, işletme çevresi, altyapı ve tarım sektörü üzerine oluşturulan planlamalar yine aynı başlığı şekillendirmektedir. Bu unsurlara ek olarak güvenlik ve hukukun üstünlüğüyle insani refah başlıklarını da söyleyebiliriz. Kısaca özetlemek gerekirse Ibrahim Foundation Afrika Kıtası’na hizmet odaklı bir başarıyı yansıtma çabasındadır.
Ibrahim Yönetişim1 Endeksi
“Ibrahim Yönetişim Endeksi kişisel görüş ve siyasi önyargılardan uzak, Afrika’da neler olup bittiğine dair verilere dayalı en net resmi yansıtır.” Kuruluşun resmi sayfasında yayınlanan bu açıklamada da yönetişim endeksinin işlevi net bir biçimde ortaya konulmuştur. Ibrahim Yönetişim Endeksi, kıtadaki birçok ülkenin son 10 yıllık yönetişim performansını analiz eden bir mekanizmadır. Tamamen istatistiksel bilgilere dayalı bu ölçüm; güvenlikten adalete ekonomiden sosyal haklara kadar ülkelerin profillerini şematik bir biçimde göz önüne getirir. Aynı zamanda bu başlıkları belirli sınıflandırmalarla puanlama sistemine dahil ederek ortaya oldukça seçilebilir sonuçlar çıkarır. Öte yandan endeks bilgilerinin devamlı olarak güncel tutulması bu mekanizmayı önemli kılan bir diğer özelliktir. Özellikle de yaşanan gelişmelerin dikkate alınarak her iki yılda bir revize edilmesi verilerin tutarlılığı açısından avantaj sağlar. Bu da sunulan hizmetin verimini arttırmakla beraber bilgilerin kaynağını doğrular.
“Kıtada etkili bir değişime yol açmak” parolasıyla öne çıkan kuruluş, yine değineceğimiz bir nokta olan Afrika Hedefleri başlığını aydınlatmakta, yapılan kapsamlı araştırmalara değer katmaktadır. Şu zamana kadar görülmektedir ki kıtada olumlu anlamda etki yaratan birçok çalışmada Ibrahim Foundation başrol üstlenmiştir. Bununla birlikte gerçekleştirilen çalışmalara katkı sağlamak adına en verimli kaynak Yönetişim Endeksi olmuştur. Gerek sahip olduğu çeşitli veri havuzu gerekse de araştırma ölçütlerine her açıdan hakim olmasıyla Ibrahim endekslerinin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Yine buna ek olarak farklı açılardan opsiyonların olması da sonuçlar arasında karşılaştırma yapabilmeyi destekler niteliktedir. Bu sebeple yönetişim endeksinin Ibrahim Foundation’nın hedefleriyle doğru orantıda hareket ettiğini gözlemlemek önemlidir.
Mercek Noktası Afrika
Günümüzde enerji kaynaklarının tüketimi yükselen bir artış çizmektedir. Böylece mevcut rezervlerin azalma endişesi yetkilileri harekete geçirmektedir. Bu sorunu ortadan kaldırmak adına alınan önlemlerden biri de yenilenebilir enerji kullanımının teşvik edilmesidir. Londra merkezli yayınlanan Afrika Enerji Görünümü 2021 raporuna göre Afrika Kıtası’nda son zamanlarda yenilenebilir enerji kaynaklarında artış görülmektedir. Başlıca hidroelektrik, güneş ve rüzgar enerjisi olmak üzere benzer kaynaklar Afrika’da değer kazanmaktadır. Daha önce de bahsetmiş olduğumuz üzere Ibrahim Foundation, kıtanın gelişimine yönelik her türlü imkanı vatandaşlara sağlıyor. Böylelikle aktif katılımı teşvik ederek onları da bu ilerlemenin bir parçası haline getiriyor. Bu anlamda geleceğin planlanmasındaki önemli faktörlerden biri olan enerji kaynakları ve bunun Afrika halkına getireceği refah azımsanamaz. Özellikle de Ibrahim Foundation’nın Afrika hedefleri üzerinde önemli bir konuma sahip olan vatandaş katılımı, yaşanabilir bir kıta yaratabilmek adına gerekli bir unsurdur. Duruma ekonomik olarak baktığımızdaysa Afrika’nın iş gücü oranı oldukça yüksektir. Aynı zamanda istihdam oluşturma potansiyeli fazladır. Yine bu açıdan konuyu ele aldığımız zaman kıtadaki birçok ülkenin gelişim sürecini takip eden Ibrahim Foundation, ülkelerin gelişim evrelerini, hangi süreçlerin kat edildiğini ve neler yapılması gerektiğiyle ilgi bir yol haritası çiziyor. Böylelikle sistematik bir biçimde kısa ve uzun vadeli ülke hedeflerinin oluşturulduğunu fark edebiliyoruz. Ayrıca geliştirilen projelerle ilgili yıllık yayınlanan raporlar ve güncel analiz sonuçları istikrarlı bir şekilde kullanıcılarla paylaşılmakta. Bu da örnek bir ülke üzerinde gelecek planlaması yapan yatırımcılar açısından oldukça verimli bir ön izlenim sunuyor
Güvenilir Yöntem
Gerçekleştirdiği projelerle ismi dünya çapında ses getirmeye başlayan Ibrahim Foundation, izlediği yöntemlerle de dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Başlıca araştırılan konu hakkında kamuoyunun nabzının yoklandığı vatandaşın sesi adlı metot burada göze çarpmaktadır. Bu yöntemde izlenilen yol oldukça basittir. Yapılan saha çalışması esnasında yerel vatandaşın fikir ve görüşüne danışılması şeklinde ilerler ve toplumun yönelimini yansıtması açısından önemlidir. Ayrıca eğer ki bu görüşler doğru yorumlanırsa bir fırsata dönüştürülmesi de ihtimaldir. Bir diğer yöntem ise alanında uzman kimselerin gerçekleştirdiği haftalık konferans ya da forum etkinlikleridir. Çalışma konu başlıklarının tartışıldığı bu toplantılarda değerlendirilmeye açık kararlar alınmaktadır. Aynı zamanda yeni düzenlemelerin rapor halinde yayınlandığı da görülür. Son olarak bu metot, kafamızda net bir biçimde oturmamış soru işaretlerini kaldırmamıza yarayabilir. Yine araştırmalara yol göstermesi açısından önemli yöntemlerden biride İbrahim liderlik burslarıdır. Geleceğin liderlerini yetiştirme ilkesiyle öne çıkan liderlik bursları, Ibrahim Foundation’nın Afrika hedefleri vizyonunda da yer kaplamaktadır. Daha çok Afrikalı gençlere yönelik olan bu program, 12 aylık bir süreçte deneyim fırsatı yaratarak gençlerin hem teknik hem de liderlik becerilerinin gelişmesine yardım sağlar. Ayrıca çalışmalarda aktif rol alan bursiyerler, doğrudan araştırma ve yönetim tasarımına katkıda bulunurlar. Bu yöntemi genel anlamda yorumladığımız zaman asıl amacın yaşanabilir Afrika kıtasını inşa etmenin bilincini gençlere erken dönemlerden itibaren aşılamak olduğunu görebiliriz.
Sonuç itibariyle bu zamana kadar, Afrika kıtasının yükselişine eşlik etmek isteyen bir tutum sergilemiş olan Ibrahim Foundation, sahip olduğu bağımsız niteliği ve geliştirici işleviyle önemli çalışmalara imza atmıştır. Bunda başlıca yönetişim endekslerinin katkısı olmak üzere diğer birçok faktör göz önünde tutulabilir. Son olarak Ibrahim Foundation’nın gelecekteki Afrika hedefleri kıtanın mevcut potansiyelini bizlere kanıtlamaktadır.
[Devam edecektir.]
İlk kez Dünya Bankası’nın 1989 tarihli “From Crisis to Sustainable Growth” adlı raporunda kullanılan terim, uluslararası sermayenin ve NGO’lar olarak tanımlanan küresel sivil toplum örgütlerinin yönetme sürecine dahil edilmelerini öneren bir yönetim tarzıdır.
