2020 yılında Türkiye girişimcilik
ekosisteminde 178 milyon dolar yatırım yapılmış, 2021 yılına gelindiğinde ise
toplam yatırım miktarı 1,5 milyar dolar’ı aşmıştır. Bu artışın sebebi mega yatırımlar
alan birkaç girişimdir. Benzer durum 2022 yılında da devam etmiştir. 1,6 milyar
dolar yatırım ile kapanan 2022 yılının ardından küresel ekonomik ve siyasi
iklimin, tekno girişimlere etkilerinin nasıl olacağı ise merak konusuydu. 2023
yılının ilk çeyreğinde 77 girişim 61 milyon dolar yatırım almış yatırım alan
girişim sayısı önceki yıllara benzerken toplam yatırım tutarı daha düşük
gerçekleşmiştir. Bu düşüşte özellikle yüksek değerli yatırımların eksikliği rol
oynamıştır.
2023 yılının 1. çeyreğinde
toplamda 77 tekno girişim 61 milyon dolar yatırım almıştır. Yatırımların medyan
değeri 255 bin dolar olmuştur.
Buna göre sektörlere dağılan
yatırım miktarları şu şekildedir:
- Blok zincir sektörüne 15.2 milyon dolar
- Oyun sektörüne 9.7 milyon dolar
- Seyahat sektörüne 6.5 milyon dolar
Ayrıca, toplamda 8 adet oyun
sektörüne, 6 adet finans sektörüne, 6 adet yapay zekâ & makine öğrenimi
sektörüne, 6 adet sağlık sektörüne ve 6 adet dijital pazarlama & satış
sektörüne yönelik yatırım yapılan start-up bulunmaktadır. 2022 yılının
sonlarına doğru dünya genelinde ekonomik kriz kaygıları ve küresel
belirsizlikler tekno girişimlerin yatırıma ulaşmasını olumsuz etkiledi. Yüksek
tutarlı yatırımlarda ciddi bir düşüş yaşandı. 2023 yılında da benzer bir trend
görülmektedir.
Önceki yıllardaki hızlı
yükselişin ardından, bu çeyrekte yatırımlar biraz yavaşlamıştır. Özellikle 10
milyon dolar üzeri yatırımlarda büyük bir düşüş yaşanmış ve yılın ilk
çeyreğinde sadece 1 yatırım gerçekleşmiştir. Ancak, 1 milyon doların altındaki
ve 1-10 milyon dolar arasındaki yatırımların sayısı önceki yılın ilk çeyreği
ile neredeyse aynı seviyededir. Bu da tekno girişimlere olan ilginin devam
ettiğini göstermektedir. Yüksek tutarlı yatırımlardaki düşüş, yatırım almak
isteyen tekno girişimlerin zorluk yaşamasına sebep olabilir.
2023 yılının ilk çeyreğinde
Türkiye'deki girişimler toplamda 61 milyon dolarlık yatırım aldığından
bahsetmiştik. Bu, 2021 yılından bu yana en az yatırımın toplandığı çeyrektir.
2021 yılından itibaren her çeyrekte 10-100 milyon dolar aralığında birden fazla
yatırım gerçekleşirken, 2023 yılında bu yatırımların ekosistemde kalıcı olup
olmayacağı konusunda soru işaretleri ortaya çıkmıştır. Özellikle yabancı
yatırımcıların ilgisinin azalması, yüksek miktarlı yatırımlara da yansımıştır. Özetle,
2023 yılında yatırım adedi olarak önceki yıllara yakın bir seviye görülse de
yatırım miktarı konusunda aynı durumu söylemek zor. Yüksek tutarlı yatırımlarda
yaşanan düşüş, yatırım alan tekno girişimlerin zorluklar yaşamasına neden
olabilir. Ancak düşük miktarlı yatırımların devam etmesi, girişimcilerin
sürdürülebilir büyüme stratejileri izlemesine olanak sağlayabilir.
Türkiye Merkezli Girişimler:
Yılın ilk çeyreğinde yatırım alan
77 teknoloji girişiminin 60'ı Türkiye merkezliydi. Bu girişimler toplamda 39,4
milyon dolarlık yatırım elde etti. Bu 60 girişimden 31'inin yatırım detayları
Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi'nden doğrulandı. Geri kalan 29 girişimin ise
(kitle fonlaması yatırımları dahil) bilgileri Ticaret Sicil Gazetesi'nden kısmi
olarak teyit edildi. Bu veriler, Türkiye'deki teknoloji girişimlerine olan
ilginin devam ettiğini göstermektedir.
Yatırım alan girişimlerin
şehirlere dağılımı incelendiğinde, İstanbul'un yine ilk sırada olduğu
görülmektedir. İstanbul'da bulunan 59 girişim, yaklaşık 50 milyon dolarlık
yatırım almıştır. Ankara'da ise 8 girişim toplamda 2 milyon dolarlık yatırım
almıştır. İzmir'de ise 6 girişim toplamda 9,8 milyon dolarlık yatırım elde
etmiştir. Özellikle Kayseri, Kocaeli, Konya ve Sakarya gibi şehirlerde ise her
yıl en az birkaç girişim yatırım almaktadır. Ayrıca, bu yıl ilk defa listede
yer alan Erzurum, resmi merkezi olarak kullanılan bir pratisyen hekimlere
yönelik danışma platformu olan For Physician'ın yaklaşık 7,5 milyon Türk lirası
değerleme ile yatırım aldığı şehirdir.
Yurt Dışı Merkezli Girişimler:
Operasyonlarını Türkiye'de
gerçekleştiren ancak merkezi yurt dışında bulunan 17 girişim ise 21,2 milyon
dolarlık yatırım aldı. Bu 17 girişimin 6'sı, 2023 yılında merkezlerini yurt
dışına taşıdıklarını tescil ettirdi. Merkezi yurt dışında bulunan girişimler
arasında 10'unun merkezi Delaware (ABD), 3'ünün Londra (Birleşik Krallık),
3'ünün Talinn (Estonya) ve 1'inin merkezi Düsseldorf (Almanya) yer almaktadır.
Bu veriler, Türkiye'nin teknoloji girişimleri için çekici bir pazar olduğunu ve
yabancı girişimlerin de Türkiye'yi tercih ettiğini göstermektedir.
2023 yılında en fazla yatırım
alan sektörler önceki yıla göre pek değişmedi. Oyun, yapay zekâ ve makine
öğrenimi, finans ve sağlık yine en çok yatırım alan sektörler oldu. 2022
yılında Türkiye’deki Blok zincir girişimlerine olan ilgide bir yükseliş trendi
hakimdi. 2023’te de bu ilgi devam edecek gibi duruyor. 4 Blok zincir girişimi
toplamda 15,2 milyon dolar yatırım aldı. Yatırım alan 4 girişiminden 2’si oyun
girişimi olurken 2’si ise Blok zincir odaklı ürünler ekosistemi oluşturan
girişimlerden oluştu. Oyun sektörünün ardından gelen Seyahat sektöründe
bulunuyor.
2023 yılının ilk çeyreği
Türkiye'deki teknoloji girişimleri için bir miktar zorlu bir dönem olsa da
düşük miktarlı yatırımların devam etmesi ve yerli girişimlerin desteklenmesi
olumlu bir işaret olarak değerlendirilebilir. Yatırımcılar için düşük miktarlı
yatırımların potansiyelini görmek ve gelecekte büyük başarılar elde edebilecek
girişimlere destek vermek önemlidir.
Kaynak: Startupcentrum.com/2023
Birinci Çeyrek Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu
